عبدالباري جهاني

غزل

عبدالباري جهاني


ملګرو داسي وخت به راسي چي یاران به نه وي
مېنه به تشه له میړونو وي سیالان به نه وي
د ښار کوڅې به وي لښکر د ابوجهل نیولي
منبر به وي، بلال به وي، ږغ د آذان به نه وي
همدا ښارونه، دا کیسې او دا نیکونه به وي
کابل به وي، فرنګ به وي خو اکبر خان به نه وي
له غاړګیو به لمني تر لندنه ورځي
مغول به وي، یرغل به وي او خوشحال خان به نه وي
د رستمانو په نکلونو به ملنډي وهي
هم به ګرګین هم کندهار وي، اصفهان به نه وي
پردي توپونه به غړومبیږي د قیامت تر ورځي
جهان به وي، قانون به وي، زړه د انسان به نه وي
هم به د دوست هم د رقیب له لاسه زهر چښو
زلمي به وي، عقل به وي مګر ایمان به نه وي
د سورلنډیو انګولا به پښتانه بیروي
د وینو جوش، د توري شرنګ، ږغ د افغان به نه وي
د پښتنو درنې جرګې به تر وړۍ سپکي سي
قام به راټول سي، پاچاخان او صمد خان به نه وي
شمع به واخلي فاتحه د جهاني د نظم
ساقي به وي، خُم به خالي وي، میخواران به نه وي


© http://benawa.com/details.php?id=60789#ixzz3DhcwXVvM


غزل

عبدالباري جهاني

یوه ورځ به دي په کور کي د مرګي ږغ تر غوږو سي
ته به پاته یې یوازي ما به خړي اوبه یوسي
دا ستم د رقیب نه دی دا قسمت له بله ځایه
کنه ږغ د بیلتانه به زما پر تا څنګه پیرزو سي
هر قدم مي تر منزله د آسمان په حکم ایښی
دونه زور به کړم له کومه چي ازل ته په ګیلو سي 
لکه اوښکه غوندي پاک وم لکه اوښکه هسي خمه
بس خواږه به دي خوبونه زما د ژوند له څو شیبو سي
نه د چا په اراده وه نه د عقل ژبه وايی 
چي کوڅه کي د هوښیارو دي هی هی د لیونو سي
نور خو هر څه قسمتي دي دا ارمان مي ګورته وړمه
چي به اوښکي کله وچي د یتیمو ګریوانو سي
نه به زه نه به مي ږغ وي د یارانو په ټولۍ کي
خدای دي نه کوي ملګرو چي بیړۍ پر ډوبیدو سي
په ارزو د هغي ورځی دا تیاره نړۍ پریږدمه
له منبره چي ږغ پورته د منصور د غرغړو سي
زه به نه یم ستاسي منځ کي  کله کله به یادیږم
درته پاته څو کیسې به زما د ژوند د خاطرو سي
یو څو ورځي به شرنګیږي په محفل کي زما غزلي
زه او نظم به مي دواړه لکه شخوند د تورو شپو سي
پر مزار د جهاني به نه جنډۍ وي نه ګلونه
د رباب شهباز به ښکلی زما د نظم له نغمو سي



© http://benawa.com/details.php?id=60888#ixzz3DhcWewMW




© http://benawa.com/details.php?id=60895#ixzz3Dhc89DrL

غزل – نن مي په لاس کي آیینه وه ستا تصویر مي ولید

نن مي په لاس کي آیینه وه ستا تصویر مي ولید
له خپله ځانه بیګانه سوم د ځان ویر مي ولید
لکه منصور پر ځان مین سوم په ځان نه پوهیدم
چي لا به خوب وو که له خوب سره تعبیر مي ولید
ما له حافظ څخه پوښتنه د تدبیر کوله
ویل پر لار د میخانې باندي خپل پیر مي ولید
ناصحه مه راوړه هوښیارو ته زړې خبري
د میو رنګ د ساقي نیت د شیخ ضمیر مي ولید
زموږ د لستوڼي د مارانو په دم نه پوهیږي
د پاړوګرو پر جادو باندي تاثیر مي ولید
لا به لښکري ککرۍ هدیرې وژړوي
چي د نا اهلو په لاسونو کي تدبیر مي ولید
چي تور قسمت په څه پلمه دلته راوړی یمه
چي وزرونو ته قفس پښو ته ځنځیر مي ولید
جهاني پریږده د جانان او د وصال خوبونه
ستا په ازل کي بیلتون کښلی دی تقدیر مي ولید.
ویرجینیا د جون پنځمه ۲۰۱۳

– تیارو د بیلتانه ته به مي بیرته رڼا راسي

تیارو د بیلتانه ته به مي بیرته رڼا راسي
د اوښکو ترګریوانه به مي خپله لیلا راسي
ازل مي دي په وینو کي نغمې راته کرلي
مطربه چي رباب در سره وینم نڅا راسي
توبې راڅخه تښته چي موسم دی د ګلونو
له میو چي پرهیز کوم پر ځان مي ژړا راسي
د شپې دي د مغان په کور کي ووینم زاهده
سهار چي له خلوته را بهر سې خندا راسي
له خولې دي د رقیب د حلوا بوی راځي ناصحه
ته خپل پندونه وایه خو باور به د چا راسي
یوه د وصل شپه وي په قسمت را رسیدلې
د نیمي شپې آذان ته به زوی مړی ملا راسي
نصیب د جهاني په نوم یوه مینه لیکلې
چي ښکلي یادومه ستا له نومه حیا راسي
۴-۲۵-۲۰۱۳
ویرجینیا

غزل – پټ مي رویبار وویل سیلونه به له غرونو وي

پټ مي رویبار وویل سیلونه به له غرونو وي
پورته یکه زار به د ایلبند له ګودرونو وي
تور به وي له ښاره د جانان به یې شړلی وي
لار د محتسب به تر قیامته پر اورونو وي
هغه ورځ به شیخه ترزاو ته ویني وژاړې
ږغ چي د انصاف سي او میدان د حسابونو وي
ستا به هر عمل ته د ریا پړی په غاړه وي
زموږ به له ګریوان څخه تصویر د ښکلیو زړونو وي
ستا به پر تسپو د جنتونو حساب کښلی وي
زموږ او د جانان به بیرنګي د غزلونو وي
څو به د خیام په خوله کیسې د زمانې کوو
موږ ته دي په نغده کي خپل ویش د قسمتونو وي
ما ته مي استاد په وړوکوالي کي ښودلي وه
تور د زلیخا ته به تعبیر د زندانونو وي
ګوره جهاني چي تر جانانه مزل ورک نه کې
لار به د سکروټو وي حساب به د ګلونو وي.

غزل – وهلې مي ځواني ده په قمار د خرابات

وهلې مي ځواني ده په قمار د خرابات
یو څو شپې مي لا پاته دي پر ښار د خرابات
ناصحه له مغانه دي زړې کیسې راوړي
یو څه تر تا پوهیږمه په کار د خرابات
تر څو به تور او سپین د ګناهونو راته ښیې
ما ږیره سپینه کړې ده پر لار د خرابات
پښتون غیرت مي نن له خپله جیله ځي  دوږخ ته
له غاړي څنګه وباسم زنار د خرابات
چي نه اورې د جام له کنګرو د حق سندري
زاهده نا محرم یې د اسرار د خرابات
راځه چي دي ریشتیا کم د خوبونو تعبیرونه
شب قدر مي لیدلی پر بازار د خرابات
احرام یې قبول سوی وي د خُم پر مستو شونډو
رندان مي دي لیدلي په سهار د خرابات
تازه مي کړې له سره جهاني د عمر پاڼې
په  کړوپه ملا مي ولیکل اشعار د خرابات
د جون د میاشتي شپږ ویشتمه  ۲۰۱۳ ویرجینیا


غزل: څومره دي لا وګالو زخمونه د پیړیو

څو به زمان ګرځوی موجونه له بیړیو
څومره دي لا وګالو زخمونه د پیړیو
عبدالبار�</p>
<p>                  </div><br />
                                <div class=
څومره دي لا وګالو زخمونه د پیړیو
څو به زمان ګرځوی موجونه له بیړیو
مه مو شمیره پیره په نوبت کي د رندانو
موږ ته مو قسمت پیالې نسکوري کړې د میو
اوس مو د زلمو مستي له وخته سره ژاړي
اوس د شپې نکلونه دي پییلي په اغزیو
نسته له میرو سره کیسې د سوي میني
چوپ دی نغمه زار د آدم خان او درخانیو
نسته له ابۍ سره شرنګی په الاهو کي
هیري له ابا څه دي لنډۍ د ملالیو
خدایه د شپيتو بړیڅو ټولي سوې کمبلي
ولاړل د فتح سره بریتونه د شپیلیو
خون د کومي پیغلي دي په غاړه سو اسمانه
ما یې پر ګودر ټوټې لیدلي د بنګړیو
څوک به د خوشال له توري ومینځي زنګونه
لاري د مغولو چي سپرې سوې پر کیږدیو
اوس د ماشوخیل زاړه خوبونه ریشتیا کیږي
ځاله د زمرو سوه په نصیب د سورلنډیو
خوب مي دی لیدلی جهاني ریشتیا دي نه سي
اوښکو را اخیستي جنازې وي د بګړیو
د ۲۰۱۳ کال د جولای څوارلسمه ویرجینیا



عبدالباري جهاني
مخ که مي کعبې که بتخاتې ته اړولی دی
ما د خپل جانان د کوڅې لوری پیژندلی دی
شیخه چي په شک مي درته وکتل معذور یمه
ما دي د کوثر په نوم د زهرو جام چښلی دی
کله د طاووس په رنګینیو پټیدلای سې
مار دي په لستوڼي کي آدم ته ور وستلی دی
ستا شور به مي څنګه د صنم له کوڅې وباسي
ما یې له منبره د بلال ږغ اوریدلی دی
اوس به دي وعظونه د ګریوان تر تڼۍ تیر نه سي
دلته لیونیو نن د عقل ښار نیولی دی
پریږده چي تڼاکي مي اوبه کم په اغزیو کي
سیوری د قسمت مي په دې لاره کي لیدلی دی
پټ راته مغان په لنډه لار کي راته وویل
پل چي یې د ده پر پلونو ایښی دی ښاغلی دی
نن دي جهاني لکه پانوس لمبه لمبه وینم
بیا دي څه الهام د زړه په ښار کي اوریدلی دی
د ۲۰۱۳ کال د جولای څوارلسمه
ویرجینیا




د جهاني د ژوند ليك په اړه


خوښ يم چي د هيواد د شعر او شاعرۍ په هسك كښي د يوه ځلېدونكي ستوري ښاغلي عبدالباري جهاني د ژوند ليك په اړه څه ليكم، ښاغلى جهاني كه په خپل هيواد او هيوادوالو كښي منلى او د اوسمهال د پياوړو، غښتلو او سرواله شاعرانو او ليكوالانو څخه ګڼل كيږي، د هيواد د پولو څخه په هغه خوا هم د ښه نامه څښتن دى، دغه ليكنه كندهار ته د 1384 ل كال كي د دوى د راتلو پر مهال د غوايي د مياشتي پر (14مه) نېټه په تېرو درو كالو كښي په پرله پسې توګه د درېيم ځل له پاره د اطلاعاتو او كلتور رياست له لوري د دوى په وياړ د يوې درنې او لويي شعرغونډي د پيلېدونكي وينا په توګه ما عبدالمجيد بابي واورول، دا چي په هغې كښي د ښاغلي جهاني د ژوندانه په اړه څو ټكي څرګند سوي وه له همدې امله كله چي نارنج خپرندويه ټولني ته د دوى همدا نوې راغونډه سوې شعري ټولګه (كوه طور) د چاپ له پاره سپارل سوې وه نو دا خبره هم ياده سوې وه چي همدا ليكنه دي د همدې ټولګي په سرپاڼو كښي ځاى ولري، كه څه هم په هغه شعرغونډه كښي هم ما يادونه كړې وه چي زموږ دغه نوموتى او پېژندل سوى شاعر د چا له لوري پېژندني ته اړتيا نه لري او ټول يې پېژني خو د دغسي مېړنيانو د ژوندانه د بېلا بيلو اړخونو بيا بيا يادونه هم د نن او هم د سبا له پاره د ارزښتونو څخه خالي نه وي، د دوى د پېژندني په اړه چي ما څه راغونډ كړي هغه ستاسو په وړاندي په لاندي توګه ايږدم :
ښاغلى عبدالباري جهاني د نن څخه 57 كاله دمخه په 1327 لمريز كال د كندهار ښار كابل دروازې ته نژدې د باميزو د كوڅې په ختيځه څنډه كښي د خپل سوداګر او شتمن پلار ارواښاد عبدالاحمد خان په كور كښي زېږېدلى دى. ښاغلى جهاني د پلار لومړى زوى او پلار يې د خلكو او دوستانو په منځ كښي د ښه نوم، پستې ګذارې او ښه چلند څښتن و.
د ښاغلي محمد معصوم هوتك په وينا جهاني لومړنۍ دوديزه زده كړي د ملا نورمحمد څخه تر لاسه كړي دي. كله چي د هغوى د ژوندانه ګړي د رسمي ليك لوست تر پولي رسېدلي نو يې په كندهار كښي ميرويس نيكه لېسې ته مخه كړې او تر دوولسم ټولګۍ پوري يې همدلته د لوست او زده كړي د پړاوونو يو ټاكلى پړاو بشپړ كړ. وروسته يې د كابل پوهنتون د ادبياتو او بشري علومو په پوهنځي كښي د تاريخ او جغرافيې په برخه كښي تر 1351 ل كال پوري لوړي زده كړي وكړې.
ښاغلي جهاني د پوهنځي په ټوله موده كښي د شعر و لوري ته په پراخه كچه مخه وكړه، شعر يې ښه وپاله او د هغه روزني ته يې ټينګه ملا وتړل څو نن دا وياړ لري چي په هيواد او د هيواد څخه دباندي په فرهنګي او ادبي سړيو او كړيو كښي د يوه وتلي او منلي شاعر په توګه ځلېدلى دى. دا چي نن د هغوى شعر ښكلى، منلى او د پختيا تر پولي رسېدلى دى دا د هغوى مينه ده چي د شعر سره يې د همهغه مهاله چي لا زڼكى وْ پاللې او روزلې ده.
كله چي په ميرويس نكيه ښوونځي كښي په لوست بوخت وْ د پښتو د نوموتو شاعرانو شعرونه د ده د فكر او ذكر مشغولا وه. په دغو مشغولاوو او بوختياوو كښي جهاني د لوړ تخيل تر هغي كچي ځان ورساوه چي له ځانه يې جهان ته لاس وغځاوه، د ده ښكلي شعرونه د خپرونو ښكلا سوه او د ډيرو لويانو، مشرانو اوځوانانو د پاملرني، كتني او اورېدني وړ وګرځېده او په دې توګه لا تر اوسه كه د ځان وْ نور د جهان سو او كله چي بيا ددغه جهان و جهان ته د بل جهان څخه سره په رابهېدو سوه او زموږ جهان يې سره تبۍ وګرځوله د مليونونو پښتنو او افغانانو سره د دې جهان جهاني هم كډه وكړه د خپلو خلكو د كړاوونو او ستونزو څخه د ډكو او ترټلو ورځو ليدو تر دې پولي وكړاوه چي ځان ځني هېر او خپل بېوزلي ولس ته يې په بېوزلۍ كښي داسي د تسل مرغلري راغونډي كړې چي د وركو د (وركي مېني) په وركو او اشلو پشلو پاڼو كښي د وركو زړونو درناوي او سلامي زموږ دغه ورك ورور هلته هم جهاني كړ، داسي جهاني چي اوس يې خپل او پردي ټول د يوه پاخه، وتلي او منلي شاعر په توګه پېژني، هغوى د شعر په نړۍ كښي د يوه نوښتګر او نوميالي شاعر څېره د ځان كړې، داسي شاعر چي د شعر منځپانګه او ورسره هنر او ښكلا يې هم ښاغلې او غښتلې ده چي د هيواد د اوسمهال د پښتو شعر برخه ورباندي وياړي.
كه رښتينې پرېكړه وسي دوى ته د دوى همدغو غښتلو او ښاغلو شعرونو د اوسنيو پښتو شاعرانو په شاعرانه يون كښي د ګوته په شمېرو مخكښانو تر څنګ د مخكښۍ لنګوټه ور پر سر كړېده او كه دغه ټوله خبري په څو لنډو ټكو كي راونغاړو نو بايد وويل سي : جهاني يو استعداد دى او شعرونه يې په پښتو ادب كښي د څرنګوالي، ډول او بڼې او هم د ښه او شعري موازينو په ګېڼه پسولل سوې زېرمه ګڼلاى سو.
د دوى په برخه كي دا پرېكړه نه زما ده او نه د هغه او دغه چا ده. دا پرېكړه د ولس پرېكړه ده، دا د ادب پوهانو او لويانو پرېكړه ده او دا د شعر د خوښوونكو او مينانو پرېكړه ده او پر دغو ټولو باندي د منلو او مهر لګولو په توګه دا د هيواد د وتلي او منلي ليكوال، څېړونكي، ژبپوه، شاعر او تاريخ ليكونكي ارواښاد علامه رشاد بابا پرېكړه ده.
چي دا پرېكړه د ټولو پرېكړو او د دوى په برخه كښي د ښو اندونو د څښتنانو د نظرونو د قبلوني له پاره ډېر ښه لاسوند ګڼلاى سو.
هغوى فرمايي : "ښاغلى عبدالباري جهاني ځوان پښتون شاعر دى، زما په خيال ابتكار او سلاست د ده د شعر ځانګړتياوي دي...
د ده پر نغمو مستي ناڅي، او د ده ترانو ته شاپېرۍ اتڼ اچوي... د جمال جلوې له ده څخه ځان او جهان هېروي.په دغه جذبه كي نه دى ځاني دى نه جهاني، د احتساب بېره يې له زړه وتلې وي، د مغانو پر دوكانونو په ډېره زړه ورتيا ګرځي، په خورا بې احتياطي د ميخانو تړلي دروازې ورټكوي، د حسن پر كعبو طوافونه كوي. د ميني د بت پر پښو تندي موږي، ځكه نو زه دى ياغي شاعر بولم.د ښاغلي جهاني د فكر شهباز د نوو معناوو په ښكار پسي ډيري هسكي الوتني كوي او بې ښكاره نه راستنيږي ځكه نو زه دى مبتكر شاعر بولم...
دا ځوان شاعر زيار باسي د ګران وطن پر شمه باندي سرښندونكي پتڼان د ستۍ كېدلو له پاره راوبولي. د ده شعر بې مبالغې د افغان ولس د ويښتيا له پاره هغه سوي چغي دي چي ږغ يې په اورېدلو كي د غوږ او په لوستلو كي د سترګو له لاري بڅركي پاشي. رنځېدلى او كړېدلى افغان ولس ملي وحدت ته هڅوي. د ده استعارې هغه تارونه او كنايې هغه ستني دي چي زړونه سره ګنډي...
د دې اسكېرلي ولس د سوځېدلي او لولپه هيواد په كربلا كي جهاني د حق پر شهيدانو ساندي وايي او كله د يزيدانو په لټون د ماغزو په غوړو مشالونه لګوي. زه د ده د طبعي په سينا كي هغه روڼاوي وينم چي د ډيرو به د هغو ديدار نه وي په نصيب سوى...".
درنو لوستونكو !
د ښاغلي جهاني په اړه به ډېر ، ډېر څه ووايي، خو ډېر به د لوى ښوواند علامه رشاد بابا سره د دوى د همدغو لورينو په برخه كښي همږغه وي. نو زه هم د ډيرو سره هملارى كېږم او د جهاني په برخه كښي د علامه بابا همدا پېرزوني د خپلي ليكني له پاره بسندويه ګڼم.

په درنښت
عبدالمجيد بابى
د كندهار د اطلاعاتو، كلتور او ګرځندوى رئيس

© http://benawa.com/pashto/library/40_koytoor/5.php#ixzz3DhUFsJyy

No comments:

Post a Comment